Dyrektywa o ochronie sygnalistów obejmuje wszystkie podmioty prawne w sektorze prywatnym i publicznym. Oznacza to, że sygnalista w instytucie naukowym jest chroniony na mocy prawa.

Sygnalista w instytucie naukowym – nowe obowiązki

Zgodnie z przepisami dyrektywy, instytuty naukowe mają m.in. obowiązek ustanowienia kanału komunikacji i procedur na potrzeby dokonywania zgłoszeń wewnętrznych i podejmowania działań następczych. Obowiązek ten dotyczy podmiotów, które zatrudniają co najmniej 50 pracowników. Przy czym firmy/instytucje/organizacje zatrudniające powyżej 250 pracowników muszą wywiązać się z obowiązku do 17 grudnia 2021, a podmioty zatrudniające od 50 do 250 pracowników otrzymały na to dodatkowe 2 lata (do grudnia 2023 roku).

Zwróćmy uwagę, że projekt polskiej ustawy zmienia te widełki (stan wiedzy na 21/01/22). Oznacza to, że instytuty naukowe będą musiały wdrożyć odpowiedni kanał i procedury jeśli zatrudniają co najmniej 50 pracowników już w tym roku.  

Sygnalista w instytucie naukowym – kto jest chroniony?

Pamiętajmy jednak, że od 17 grudnia 2021 roku dyrektywa chroni każdego sygnalistę, niezależnie od tego w jak dużym podmiocie jest zatrudniony (także sygnalistów zatrudnionych w mniejszych instytutach). Jeśli podmiot zatrudniający nie ma odpowiednich kanałów wewnętrznych, sygnalista może zgłosić nieprawidłowość korzystając z kanału zewnętrznego lub dokonać ujawnienia publicznego.

Komu przysługuje ochrona?

• status pracownika
• status osoby prowadzącej działalność na własny rachunek
• akcjonariuszom/wspólnikom oraz członkom organu administrującego, zarządzającego lub nadzorczego przedsiębiorstwa, w tym członkom niewykonawczym, wolontariuszom i stażystom (bez względu na to czy otrzymują oni wynagrodzenie)
• osobom pracującym pod nadzorem i kierownictwem wykonawców, podwykonawców i dostawców
• byłym pracownikom
• osobom, których stosunek pracy ma zostać dopiero nawiązany
• osobom postronnym, które są narażone na zachowania odwetowe (pomagającym w dokonaniu zgłoszenia, współpracownikom i krewnym osób dokonujących zgłoszenia, podmiotom prawnym oraz innym, którzy są w inny sposób powiązani z osobą zgłaszającą w kontekście związanym z pracą) 

Jak instytut naukowy może zyskać na wprowadzeniu wewnętrznego kanału do zgłaszania nadużyć?

Warto zwrócić uwagę, że wprowadzenie kanału wewnętrznego służy pracodawcy, ponieważ pozwala wyjaśnić sprawę wewnątrz organizacji. W interesie każdej firmy/instytucji powinno być przekonanie pracowników, aby korzystali właśnie z tego kanału. Dlaczego? Dyrektywa zobowiązuje państwa członkowskie UE do stworzenia kanału zewnętrznego do dokonywania zgłoszeń, a ten sprzyja pracownikom. Państwa członkowskie muszą m.in. zapewnić:

• łatwy dostęp do informacji dotyczących warunków zgłoszenia nieprawidłowości, środków ochrony prawnej i procedur służących ochronie przed działaniami odwetowymi oraz dostępność poufnej porady dla osób rozważających dokonanie zgłoszenia
• pomoc w kontaktach z wszelkimi odpowiednimi organami zaangażowanymi w ochronę przed działaniami odwetowymi
• pomoc prawna w postępowaniach karnych i transgranicznych postępowaniach cywilnych, pomoc prawna w dalszych postępowaniach, a także doradztwo prawne lub inna pomoc prawna

Dodatkowo Państwa członkowskie mogą wprowadzić przepisy przewidujące środki pomocy finansowej i wsparcia, w tym wsparcie psychologiczne.

Przeczytaj także: Projekt Ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenie prawa – co musisz wiedzieć >>> https://blog.sygnanet.pl/projekt-ustawy-o-ochronie-osob-zglaszajacych-naruszenie-prawa/