Sygnalista w urzędzie? Nowe regulacje prawne, wynikające z Dyrektywy o ochronie sygnalistów UE i polskiego ustawodawstwa (Ustawa o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa) wprowadzają obowiązkowe zmiany dla podmiotów publicznych zatrudniających więcej niż 50 pracowników.
Zamiany wejdą w życie z dniem 17 grudnia 2021 r. Od tego dnia, każda osoba, która zgłosi naruszenie prawa w miejscu, z którym jest, była lub będzie (znajduje się w procesie rekrutacyjnym) połączona stosunkiem pracy, jest chroniona przed działaniami odwetowymi.
Z tego artykułu dowiecie się Państwo:
- Jakie nowe obowiązki nakłada dyrektywa o ochronie sygnalistów UE i polski ustawodawca na podmioty publiczne
- Kto i kiedy zobowiązany jest wdrożyć odpowiednie procedury i kanał do zgłaszania naruszeń prawa
- Jak sygnalista może zgłosić naruszenie: kanał wewnętrzny, kanał zewnętrzny, ujawnienie publiczne
- Jak definiowane jest działanie odwetowe
- Kogo chroni nowe prawo
- Sankcje za niezastosowanie się do nowych procedur
Możemy pomóc Ci wdrożyć szyfrowany i prosty w obsłudze kanał do sygnalizowania nieprawidłowości w Twoim podmiocie, dzięki któremu spełnisz wymagania prawne. Umów się na prezentację systemu Sygnanet 1 na 1 lub napisz do nas na kontakt@sygnanet.pl
Sygnalista w urzędzie: jakie nowe obowiązki nakłada dyrektywa o ochronie sygnalistów UE i polski ustawodawca na podmioty publiczne
Dyrektywa o ochronie sygnalistów UE i polski ustawodawca zobowiązują podmioty publiczne do:
#1 Ustanowienia kanału wewnętrznego do zgłaszania naruszeń.
#2 Ustanowienia procedur przyjmowania zgłoszeń i działań następczych.
#3 Poinformowania pracowników o wewnętrznej procedurze + o możliwości zgłoszenia nieprawidłowości przy pomocy kanału zewnętrznego lub ujawnienia publicznego.
Kanał wewnętrzny do zgłaszania naruszeń:
- musi zapewnić ochronę poufności tożsamości osoby dokonującej zgłoszenia i osoby trzeciej wymienionej w zgłoszeniu oraz uniemożliwić uzyskanie do nich dostępu nieupoważnionym członkom personelu,
- musi zapewniać dwustronną komunikację (do 7 dni należy poinformować zgłaszającego, że zgłoszenie zostało przyjęte oraz do 3 miesięcy przekazać informacje zwrotną nt. działań następczych).
Ponadto organizacja zobowiązana jest do wyznaczenia bezstronnej osoby/wydział do podejmowania działań następczych w związku ze zgłoszeniami. Działania następcze polegają na ocenie prawdziwości zarzutów zawartych w zgłoszeniu i zaradzeniu tym zarzutom (dochodzenie wewnętrzne, postępowanie wyjaśniające, wniesienie oskarżenia, podjęcie działań mających na celu odzyskanie środków lub zamknięcie procedury).
Podmiot publiczny musi także prowadzić rejestr wszystkich przyjętych zgłoszeń. Rejestr zgłoszeń wewnętrznych zawiera: numer sprawy, przedmiot naruszenia, datę dokonania zgłoszenia wewnętrznego, informację o podjętych działaniach następczych, datę zakończenia sprawy.
Należy również poinformować pracowników o kanale wewnętrznym i obowiązujących procedurach oraz zapewnić zrozumiałe i łatwo dostępne informacje na temat procedur na potrzeby dokonywania zgłoszeń zewnętrznych do właściwych organów.
Sygnalista w urzędzie: kto i kiedy zobowiązany jest wdrożyć odpowiednie procedury i kanał do zgłaszania naruszeń prawa
Do przestrzegania postanowień ustawy i dyrektywy są zobowiązane wszystkie podmioty publiczne zatrudniające co najmniej 50 pracowników. Muszą one wprowadzić kanał wewnętrzny i odpowiednie procedury do 17 grudnia 2021 r.
Do przestrzegania postanowień ustawy i dyrektywy są zobowiązane także wszystkie podmioty prywatne (organizacje prywatne zatrudniające co najmniej 250 pracowników i sektor finansowy niezależnie od wielkości muszą wprowadzić kanał wewnętrzny i odpowiednie procedury do 17 grudnia 2021 r., natomiast organizacje prywatne zatrudniające od 50 do 250 pracowników otrzymały dodatkowe dwa lata na implementację przepisów i muszą wprowadzić kanał wewnętrzny i odpowiednie procedury do 17 grudnia 2023 r.).
Jak sygnalista może zgłosić naruszenie: kanał wewnętrzny, kanał zewnętrzny, ujawnienie publiczne
Pamiętajmy, że od 17 grudnia 2021 r. chroniona jest każda osoba zgłaszająca naruszenie prawa, niezależnie od wielkości podmiotu, w którym jest zatrudniona.
Jeśli nowe prawo nie zobowiązuje Państwa do ustanowienia procedur na wypadek zgłoszenia naruszenia oraz kanału wewnętrznego, i z tego powodu nie zdecydują się Państwo na wdrożenie takiego kanału, osoba z Państwa firmy, która uzyskała informacje na temat naruszenia prawa może dokonać zgłoszenia zewnętrznego lub ujawnienia publicznego.
Polski ustawodawca wyznaczył do przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych organ centralny, którym jest Rzecznik Praw Obywatelskich. Dokona on wstępnej weryfikacji zgłoszenia i przekaże organom właściwym do podjęcia działań następczych.
Jeśli zgłoszenie zewnętrzne okaże się nieskuteczne, pracownik może dokonać ujawnienia publicznego. Ujawnienie publiczne polega na podaniu informacji o nieprawidłowościach do wiadomości publicznej czyli np. prasy albo telewizji. Sygnalista może ujawnić naruszenie prawa publicznie jeśli:
- dokonał zgłoszenia wewnętrznego, a następnie zgłoszenia zewnętrznego i w terminie 3 miesięcy od otrzymania potwierdzenia przyjęcia zgłoszenia nie zostały podęte odpowiednie działania następcze lub nie otrzymał informacji zwrotnej,
- dokonał od razu zgłoszenia zewnętrznego i w terminie 3 miesięcy od otrzymania potwierdzenia przyjęcia zgłoszenia nie zostały podęte odpowiednie działania następcze lub nie otrzymał informacji zwrotnej
Wymogi te nie mają zastosowania, gdy pracownik ma uzasadnione podstawy, by sądzić, że naruszenie może stanowić bezpośrednie lub oczywiste zagrożenie dla interesu publicznego.
Kanał wewnętrzny może ochronić Urząd przed konsekwencjami zgłoszeń zewnętrznych i ryzykiem ujawnienia publicznego
Jak definiowane jest działanie odwetowe
Działanie odwetowe to bezpośrednie lub pośrednie działanie lub zaniechanie, które jest spowodowane zgłoszeniem lub ujawnieniem publicznym i które narusza lub może naruszyć prawa zgłaszającego lub wyrządza lub może wyrządzić szkodę zgłaszającemu.
W ustawie znajdziecie Państwo cały katalog zachowań, które są mogą zostać uznane za niekorzystne traktowanie, m.in.: wypowiedzenie lub rozwiązanie bez wypowiedzenia stosunku pracy, obniżenie wynagrodzenia, wstrzymanie awansu, przeniesienie pracownika na niższe stanowisko pracy, zawieszenie w wykonywaniu obowiązków, zastosowanie środka dyscyplinarnego, działanie zmierzające do utrudnienia znalezienia zatrudnienia w przyszłości czy groźbę.
Sygnalista w urzędzie: kogo chroni nowe prawo
Nowe prawo szeroko definiuje sygnalistę i wskazuje, że może nim zostać nie tylko pracownik. Sygnalista to osoba fizyczna, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą. Sygnalistą może zostać:
- pracownik, także w przypadku, gdy stosunek pracy już ustał,
- osoba ubiegająca się o zatrudnienie, która uzyskała informację o naruszeniu prawa w procesie rekrutacji lub negocjacji poprzedzających zawarcie umowy,
- osoba świadcząca pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej,
- przedsiębiorca,
- akcjonariusz lub wspólnik,
- członek organu osoby prawnej,
- osoba świadcząca pracę pod nadzorem i kierownictwem wykonawcy, podwykonawcy lub dostawcy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej,
- stażysta,
- wolontariusz
Zaznaczmy, że nowe prawo chroni przed działaniami odwetowymi nie tylko osobę zgłaszającą naruszenie, ale również osoby pomagającej w dokonaniu zgłoszenia oraz osoby powiązane ze zgłaszającym, jeżeli pozostają w stosunku pracy lub na innej podstawie świadczą pracę na rzecz drugiej strony.
Sankcje za niezastosowanie się do nowych procedur
Za utrudnianie dokonania zgłoszenia, podejmowanie działań odwetowych, naruszenie obowiązku zachowania poufności, brak wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń prawa i podejmowania działań następczych lub ustanowienie procedury, która narusza „Regulamin zgłoszeń wewnętrznych” (art. 29 ust. 1) grozi grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3.
Sygnanet to szyfrowany, poufny i prosty w obsłudze system do przyjmowania zgłoszeń od sygnalistów i zarządzania nimi. Wyeliminuj ryzyka finansowe, reputacyjne oraz prawne, koresponduj z sygnalistą za pomocą bezpiecznego kanału, zarządzaj zgłoszeniami za pomocą intuicyjnego systemu.
Nasz system jest zgodny z: Dyrektywą o sygnalistach UE, projektem Ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, RODO, Ustawą o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Możemy pomóc Ci wdrożyć szyfrowany i prosty w obsłudze kanał do sygnalizowania nieprawidłowości w Twoim podmiocie, dzięki któremu spełnisz wymagania prawne. Umów się na prezentację systemu Sygnanet 1 na 1 lub napisz do nas na kontakt@sygnanet.pl
Te artykuły mogą być dla Ciebie interesujące:
Jaka jest rola najwyższego kierownictwa we wdrażaniu systemu dla sygnalistów?
Whistleblowing. Jak Twoja firma może zyskać na wdrożeniu systemu do zgłaszania nieprawidłowości?
By 
